Mineral toz partikülleri yani çöl tozlarının rüzgarın etkisiyle taşınması anlamına gelen toz taşınımı birçok ilde etkili olunca gündemdeki yerini buldu. Dünyadaki başlıca toz kaynak alanları Afrika (Sahra çölü), Arabistan Yarımadası, Asya (Gobi ve Taklamakan), Güney Amerika ile Avustralya’da bulunan çöllerdir. Toz taşınımı, çöllerden veya kuru arazilerden kaynaklanan toz fırtınalarıyla bağlantılıdır. Toz taşınımı nedeniyle görüş mesafesinde düşme, hava kalitesinde azalma ve ulaşımda aksamalar gibi olumsuzlukların yanında sağlığa etkileri oldukça yüksek. Özellikle astım ya da bahar alerjisi olanlar bu durumdan olumsuz etkileniyor. Hapşırma, kuru öksürük, gözlerin yaşarması, baş ağrısı gibi semptomlar yaşayabilirler.
TOZ TAŞINIMI (ÇÖL TOZU) NEDİR, NEDEN OLUR?
Toz taşınımı, özellikle çöl gibi kuru ve açık alanlardan rüzgarın kuvvetiyle havaya kaldırılan toz ve kum partiküllerinin atmosfer aracılığıyla uzun mesafelere taşınması olayıdır. Bu olay rüzgarın şiddetine ve çevresel koşullara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Toz taşınımı, hava kalitesini etkileyebilir, görüş mesafesini azaltabilir ve solunum gibi sağlık sorunlarına neden olabilir. Ayrıca, toz bulutları, üzerinden geçtikleri bölgelerde çeşitli ekolojik ve çevresel etkilere de sebep olabilir. Ekosistemde büyük önem taşıyan doğa olayının temel nedeni kuraklık olarak görülüyor. Öte yandan sanayi, tarım faaliyetleri veya araç trafiği gibi insan faaliyetleri de toz taşınımına neden olabilir.
TOZ TAŞINIMININ SAĞLIĞA ETKİLERİ NELER?
Toz taşınımı, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir, özellikle solunum sistemi üzerinde etkileri önemlidir. İşte toz taşınımının sağlık üzerine bazı olası etkileri:
Solunum Sorunları: Toz partikülleri, solunum yollarına girerek astım, bronşit gibi mevcut solunum yolları hastalıklarının şiddetlenmesine neden olabilir. Ayrıca sağlıklı bireylerde de geçici solunum güçlüğüne yol açabilir.
Alerjik Reaksiyonlar: Toz partikülleri, polen, küf ve diğer alerjenler ile birlikte taşınabilir. Bu durum, alerjik rinit, gözde kaşıntı ve ciltte döküntü gibi alerjik reaksiyonları tetikleyebilir.
Göz İrritasyonu: Toz, gözlerde kızarıklık, sulanma ve kaşıntı gibi irritasyonlara neden olabilir. Gözdeki yabancı partiküller ciddi rahatsızlık yaratabilir.
Kalp ve Damar Hastalıkları: Uzun süreli toz maruziyeti, özellikle ince ve zararlı partiküllerin solunması, kalp hastalıkları ve damar tıkanıklığı riskini artırabilir.
Cilt Sorunları: Toz, cildin daha hassas olmasına ve bazı durumlarda dermatit gibi cilt rahatsızlıklarına neden olabilir.
